Programma

Specialist informatievaardigheden

in zeven bruisende opleidingsdagen


Je opleiding begint met een update van je kennis van de klassieke informatievaardigheden: zoeken, beoordelen en samenbrengen. Je leert doelgroepen (bijv. scholieren die bezig zijn met hun profielwerkstuk) daarbij alles uit het internet te halen wat erin zit.


Daarna ga je aan de slag met informatievaardigheden-nieuwe-stijl. Door nieuwe websites, apps en toepassingen kunnen we veel meer met informatie doen dan voorheen. Je leert slimmer zoeken met AI, ontdekt bijzondere databanken, gaat het dark web op, ontdekt hoe handig social bookmarken is, duikt in nepnieuws en deep fake, leert informatie te visualiseren in gave infographics, en leert hoe zowel jijzelf als je doelgroepen beter kunnen infominderen.

Dag 1 

6 mei 2024

Slimmer zoeken: Zoekstrategieën

Omdat iedereen kan zoeken (althans, dénkt dat te kunnen ;)) moet je als informatievaardighedenspecialist iets brengen dat Google en Siri niet bieden. Eénë element daarvan is kennis van succesvolle zoekstrategieën. Je maakt in dit onderdeel kennis met door informatiewetenschappers ontwikkelde modellen voor het succesvol zoeken en samenbrengen van informatie, zoals het Big6, het IPS-i, het Zeven Pijlers en het ANCIL model. Je bepaalt in dit onderdeel welk model het best past bij jouw persoonlijke voorkeuren en bij de behoeften van je doelgroepen. Gewapend met deze bagage kun je zelfverzekerder en overtuigender aan de slag als informatievaardighedenspecialist. 

Slimmer zoeken: Zoekmachines

In dit onderdeel leer je alles over Google wat jouw doelgroepen willen weten. Aan de orde komen de technieken achter Google, geavanceerd zoeken, zoekoperatoren en zoeken via aanverwante diensten van Alphabet (het moederbedrijf van Google). Ook komen handige trucs aan de orde die jouw doelgroepen nog niet kennen. Verder maak je kennis met alternatieve zoekmachines die jouw doelgroepen kunnen gebruiken om andere (vaak objectievere) informatie te vinden dan Google geeft, of waarbij meer privacy gewenst is. En je maakt kennis met een duurzaam alternatief #savetheplanet.

Dag 2

13 mei 2024

Slimmer zoeken: verborgen informatieschatten

Veel informatie kun je vinden via de gebruikelijke zoekmachines. Maar er is ook een schat aan informatie waar je jouw doelgroepen gelijk naar door kunt verwijzen. In dit onderdeel maak je kennis met parels van het internet: bijzondere bronnen, verrassende websites, geweldige portalen en rijk gevulde databanken waar schatten aan informatie voor jouw doelgroepen verborgen liggen. Daarnaast verken je het Deep (en soms Dark) Web. De reguliere zoekmachines hebben toegang tot een kleine vijf miljard websites. Op die sites staat slechts een half procent van de informatie op het Deep Web staat. In dit onderdeel verken je de mooiste plekken van dit verborgen deel van het web.

Slimmer zoeken: Zoeken met AI

AI is meer dan de recente hype rondom ChatGPT. AI is here to stay - zeker ook voor elke bibliothecaris en schoolmediathecaris. De toekomst van online zoeken is fundamenteel aan het veranderen. We gaan naar een andere manier van zoeken, maar ook van verifieren, creeren, opslaan en aggregeren. In dit onderdeel duik je in de ontwikkelingen op het gebied van generatieve AI en LLM's (Large Language Models). Natuurlijk leer je zelf ook gebruik te maken van enkele bijzonder handige tools en applicaties. De reacties van deelnemers in de afgelopen edities was zonder uitzondering: Jeee! Dát gaat makkelijk! Tot slot gaan we in op enkele keerzijden van door AI gegenereerde informatie.

Dag 3

27 mei 2024

Slimmer zoeken: Stand-up informatievaardigheden

Een goede frontoffice medewerker weet bij elke vraag de klant rechtstreeks naar de juiste boekenkast te leiden. In het digitale tijdperk is het daarnaast van belang de bezoeker direct op weg te kunnen helpen op het internet. In dit onderdeel leer je je eigen kennis van het internet productief te maken. Daarnaast maak je kennis met websites die onmisbaar zijn voor iedereen die anderen onmiddellijk digitaal op weg wil kunnen helpen. Tot slot verken je enkele handige tools voor online begeleiding en nazorg bij zoekvragen.

Copyright, Creative Commons en AVG

In eerdere onderdelen heb je geleerd hoe je doelgroepen kunt empoweren om zelf informatie te laten maken en delen. Wat je niet wilt, is dat iemand van hen een gepeperde rekening op de mat krijgt van Getty vanwege auteursrechtschending of een kind op de foto zet zonder toestemming van de ouders. In dit onderdeel leer je hoe je jouw doelgroepen accuraat kunt informeren over de actuele stand van zaken op het gebied van copyright, auteursrecht, beeldrecht, privacywetgeving. Naast deze wettelijke kant gaan we ook in op de richtlijnen van belangrijke platforms zoals YouTube. Ten slotte krijg je handige tips over waar en hoe je doelgroepen rechtenvrij materiaal kunt laten vinden.

Dag 4

3 juni 2024

Bewaren, organiseren en terugvinden

Voor jouw doelgroepen is informatie terugvinden vaak een groter probleem dan informatie vinden. In dit onderdeel leer je hoe jouw doelgroepen een eigen informatiesysteem kunnen opzetten, waarbij ze de informatie tijdens het zoeken handig kunnen opslaan en organiseren. Ook maak je kennis met apps waarmee doelgroepen informatie die ze toevallig tegenkomen (bijv. na school- of werktijd) kunnen toevoegen aan bestaande dossiers. Daarnaast verken je tools voor het delen van informatie om beter te kunnen samenwerken. En omdat digitale tools niet voor alles een oplossing bieden, maak je ook kennis met geheugentechnieken waarmee leer jouw doelgroepen informatie beter kunnen onthouden.

Informatie delen, toevoegen en bijdragen

Volgens David Lankes waren informatievaardigheden te lang gericht op het vinden van informatie van anderen. De aanname was dat de kennis van autoriteiten (zoals auteurs en uitgeverijen) waardevoller zou zijn dan de kennis van mensen zélf. In een meer op empowerment gerichte benadering gaat het vooral om het toevoegen van de kennis, informatie en expertise die mensen zélf in huis hebben. In dit onderdeel leer je jouw doelgroepen te empoweren door ze vaardig te maken in het delen van waardevolle ervaringen en het toevoegen van nuttige en inspirerende kennis aan forums, databanken en sociale media.

Dag 5

10 juni 2024

Nepnieuws en desinformatie

In dit onderdeel leer je doelgroepen bewust te maken van het fenomeen nepnieuws. Allereerst leer je jouw doelgroepen te laten verkennen wat nepnieuws nu precies is. Daarbij komen alle vormen van nepnieuws aan de orde, van flagrante leugens tot verborgen propaganda en van hoaxes tot desinformatie. Ook gaan we in op de techniek achter nepnieuws, inclusief trollen en bots. In dit onderdeel leer je voorts hoe je een workshop of lessenserie kunt aanpakken, en welke bestaande producten en programma’s je kunt inzetten. Uiteraard leer je jouw doelgroepen ook hoe ze zelf nepnieuws kunnen produceren (o.a. met behulp van enkele hilarische online tools). 



Dag 6

17 juni 2024

Infographics: informatie visualiseren en presenteren

In het digitale tijdperk is zoveel informatie beschikbaar, dat mensen steeds minder tijd hebben om geschreven informatie te lezen. Veel bedrijven, organisaties en instellingen kiezen er daarom voor om hun informatie visueel te presenteren met behulp van infographics. Want een beeld zegt meer dan duizend woorden, in heel wat kortere tijd. In dit onderdeel leer je jouw doelgroepen hun informatie visueel te maken. Aan de orde komen handige gratis en freemium Do-It-Yourself softwareprogramma’s waarmee je infographics kunt maken. In dit onderdeel ga je met deze tools zelf infographics maken en krijg je tips hoe je verschillende doelgroepen er zelf met plezier mee aan de slag kunt laten gaan.

Dag 7

24 juni 2024

Infominderen

Via notificaties, pushberichten, pop-ups, feeds en email komt er bij vrijwel iedereen meer informatie binnen dan zinvol te verwerken is. Bij veel internetgebruikers leidt deze ‘information overload’ tot een (meer of minder ernstige) vorm van ‘infobesitas’. In dit onderdeel leer je jouw doelgroepen hiervan bewust te maken, leer je ze oplossingsstrategieën te ontwikkelen, en leer je welke digitale tools je kunt inzetten om online consumptie te reguleren. Daarnaast leer je met jouw doelgroepen in gesprek te gaan over wat de inhouden van al deze media met je doen, want: je bent wat je opent, aanklikt en bekijkt. Tot slot gaan we in dit onderdeel in op hoe een gezond en gevarieerd informatiedieet eruit ziet.

Successen boeken als Specialist Informatievaardigheden

In dit onderdeel leer je hoe jezelf als Specialist Informatievaardigheden op de kaart zet in jouw organisatie. Je leert zulke gave diensten aan te bieden, dat niemand meer om je heen kan (of wil). Je mediatheek wordt weer het kloppend hart van de school. Of, als je bij de bibliotheek werkt: informatievaardigheden wordt door jouw inbreng en inspiratie een kernactiviteit binnen de héle bibliotheek en een prominent onderdeel van het aanbod voor álle doelgroepen van de bibliotheek.

Share by: